Salihli İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Ali Demir, Salihli Ticaret Borsası Başkanı Yetiş Aksoy, Salihli Ziraat Odası ve Tariş Müdürü Halil Çöygün üreticileri “Erken Hasad ve Okratoksin-a” konusunda uyardı. Ortaklaşa yapılan açıklamada erken hasat ve Okratoksin-a maddesinin hem kuru üzümde verim hem de ihracat açısından öneminin büyük olduğuna vurgu yapıldı.

Çekirdeksiz Kuru Üzümde Hasat Zamanının Tespiti?

Yapılan açıklamada ise şu bilgilere yer verildi; “Çekirdeksiz üzümler, kuruma randımanının maksimum olduğu % 22-23 kuru maddede hasat edilmesi gerekir. Kuru madde oranının bu seviyeye gelmesi, iklimsel şartlara göre değişiklik gösterebilmektedir. İdeal hasat olgunluğu tespit edilirken tarih hesapları yapmak üreticiler açısından önemli ekonomik kayıplara neden olabilmektedir. Hasat zamanını tayin etmek için Refraktometre ve Bome Areometresinden faydalanılmaktadır. Refraktometre ile hasat zamanı %22-23 kuru maddede yapılmalıdır.
Refraktometre ile sağlıklı bir ölçüm yapmak için, sabah erken saatlerde bağın tamamını temsil edecek şekilde salkımların ucundan 1, ortasından 2 ve üstünden 1 dane olacak şekilde toplanan danelerin şırası çıkartılır ve çıkartılan şıranın direk refraktometre ile ölçümü yapılır. Refraktometre olmaması durumunda ise, hemen hemen tüm bağcılarımızda bulunan ve bandırma eriği hazırlanırken potasa derecesini ölçmeye yarayan Bome Areometresinden faydalanılmaktadır.
Bome Areometresi ile ölçüm yapmak için, yine sabah erken saatlerde bağın tamamını temsil edecek şekilde salkımların ucundan 1, ortasından 2 ve üstünden 1 dane olacak şekilde yarım kilogram dane toplanır. Toplanan danelerin şırası çıkartılarak, çıkan şıranın posası tülbentle süzülür ve cam bir mezür içerisine veya potasa derecesinin metal kabına doldurularak potasa derecesi ile ölçüm yapılır. Okunan potasa derecesi değeri 1,9 ile çarpılarak kuru madde oranı bulunmuş olur. Kuru madde oranının düşük çıkması durumunda, hasada yakın dönemde günde yaklaşık yarım derecelik bir kuru madde birikimi olduğu için, pratikte refraktometre derecesi ile her bir derece için 2 gün beklenilmesi gerekmektedir.
Dekarından 2.000 kg yaş üzüm alınan bir bağda, üzümlerin %18 kuru maddede hasat edilmesi durumunda 400 kg. kuru üzüm elde edilirken, %22-23 kuru maddede hasat edilmesi 
durumunda ise 500 kg kuru üzüm elde edilmektedir. 
Naturel kurutma amaçlı üzüm kesimlerinde de, kuru madde oranı %22-23 olmadan kesim yapılmamalıdır. Kuru madde oranı %22-23 olmadan erken kesilen üzümler, kururken kızıl renkte kuruyacaktır. Bu da pazar değerini düşürecektir. Bu nedenle natural kurutulacak üzümler kesilirken de refraktometre derecesi ile kuru madde oranı mutlaka %22-23 olmadan kesim yapılmamalıdır. Üzümler sergi yerinde ıslatılmamalıdır.

Okratoksin-A nedir ve nasıl önlenir?

Bazı küflerin tahıllar, baharatlar, kahve, kuru incir ve kuru üzüm gibi ürünlerde oluşturduğu toksik (zehirli) ve ilaçlı mücadelesi olmayan bir maddedir. Kuru üzüm üretim ve ticaretinde Okratoksin-A giderek artan, dikkatli olmamızı gerektiren bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.Üzümlerde Okratoksin-A oluşumu ben düşme döneminde ve sonrasında başlamaktadır. Olgunlaşma döneminde tozlu toprak işçiliğinden kaçınılmalıdır. Çünkü yapılan toprak işleme sırasında tozuyarak kalkan toprak üzümlerin üzerine yerleşmektedir. Böylece toprakta zaten mevcut olan Okratoksin - A üreticisi küfler üzüm tanelerine ulaşabilmektedir. Küfler üzüm yüzeyinde koşullar uygun ise (çatlak, delik danelerde) gelişebilmekte ve Okratoksin-A meydana getirebilmektedirler. Okratoksin-A ile mücadelede en önemli aşama sağlam, hasarsız tane elde etmektir. Bunun için Külleme, Salkım Güvesi, Unlu Bit mücadelesi doğru bir şekilde yapılmış olmalıdır.Okratoksin-A’ yı oluşturan küflerin ana kaynağı toprak olması nedeniyle, topraktaki küflerin üzüm tanelerine bulaşmasını azaltmak temel gerekliliktir.
Çürük ve küflü salkımlar hasat sırasında ayrılmalı, öncelikle sağlıklı salkımların hasadı tamamlanmalıdır. Sağlam tanelerle çürük ve çürük taneler birlikte kurutulmamalıdır. Çürük ve küflü salkımlar sağlıklı salkımlarla birlikte bandırılmamalı, sergide birlikte serilmemeli, çürük ve küflü danelerde oluşan Okratoksin-A’nın sağlam ve sağlıklı danelere bulaşması engellenmelidir. Depoda da kuru üzümde yanlış uygulamalar nedeniyle oluşan nem miktarının artışı Okratoksin-A oluşumuna yol açabilir. Bunu engellemek için de; kuru üzümler, serin ve kuru ortamlarda plastik kasa veya standart çuvallar içinde depolanmalı (Tariş çuvalı), yem çuvalı gibi standart dışı çuvallar kesinlikle kullanılmamalı, çuvallar yer veya duvar ile temas etmemeli, çuvalda 5 sıradan fazla üst üste istifleme yapılmamalıdır.
Yaklaşık bir yıldır yoğun bir emek ve zahmetle üretim yapan üreticilerimizin, hasatın yaklaştığı şu günlerde, yaptıkları emek ve masrafların karşılığını alırken, Okratoksin-A ve erken hasada dikkat ederek, ürün kalitesi ve ürün miktarı kayıplarını en aza indirmesi gerekmektedir.”